Clara Jimenez: Η διάσημη κυνηγός των «Fake News» μιλάει στο Tvxs.gr για τη μάχη της


της Εύης Φιαμέγκου
Μόλις 27 ετών. Με πάθος- από αυτό που θέλουμε να το συνδέουμε με την πατρίδα της- που έδειξε στο Ευρωκοινοβούλιο, καλεσμένη στην ημερίδα “Fake News” in Social Media as Reality Shapers»  («Ψεύτικες Ειδήσεις στα κοινωνικά δίκτυα ως διαμορφωτές της πραγματικότητας» ) που διοργανώθηκε  από την ευρωομάδα της Αριστεράς, GUE/NGL μετά απο πρωτοβουλία του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Στέλιου Κούλογλου, σε συνεργασία με τους ευρωβουλευτές, Miguel Urban   και Curzio Maltese.  
              
Εκεί, η Ισπανίδα Clara Jimenez από την συνεργατική δημοσιογραφική πλατφόρμα Maldito Bulo, που έχει ως αποστολή τον εντοπισμό και τη διάψευση ψευδών ειδήσεων στο ισπανικό διαδίκτυο,  εξήγησε πως το φαινόμενο πυροδοτούν δύο λόγοι: το οικονομικό συμφέρον  και η ιδεολογία που γεννά προκαταλήψεις.  
Λίγο καιρό αργότερα μίλησε στο Tvxs.gr με το ίδιο πάθος που την κάνει να ελπίζει και να υποστηρίζει πως ούτε η δημοσιογραφία είναι χαμένη υπόθεση, ούτε ο κόσμος.
Who is who
Γεννήθηκε πριν απο 27 χρόνια, σπούδασε  οπτικοακουστικά μέσα στο Πανεπιστήμιο Carlos III της Μαδρίτης και εργάζεται απο την αρχή στο τηλεοπτικό κανάλι La Sexta. Μετά τα πρώτα χρόνια στο τμήμα ειδήσεων συνέχισε συμμετέχοντας στην ομάδα του El Objectivo. Πριν απο τρία χρόνια ξεκίνησε ενα πρόγραμμα που λέγεται Damned Archive (Καταραμένο αρχείο εφημερίδων) με τον Julio Montes- επίσης δημοσιογράφο της La Sexta-Οι δυο τους δημιούργησαν τον Ιανουάριο του 2017 το Maldito Bulo ( Καταραμένα ψέματα της δημοσιογραφίας) που το ανέπτυξαν με άλλους πέντε δημοσιογράφους. Στόχος είναι να εξακριβώνει on line πληροφορίες που χειραγωγούν το κοινό ή προκαταλήψεις που επιδιώκουν να αλλάξουν την αντίληψη της πραγματικότητας η είναι πραγματικά ψεύτικες και στοχεύουν στο να κερδίσουν κλικάρισμα στο διαδίκτυο, άρα κέρδη μέσω των διαφημίσεων.

Η Clara Jimenez είναι υποψήφια για το ευρωπαϊκό βραβείο δημοσιογραφίας του 2017.
Ποιος είναι ο «νονός» του Maldito Bulo;
«Ο  Julio Montes και εγω. Το Maldito Bulo αποτελεί μέρος ενος ευρύτερου πλάνου που ελπίζουμε να πραγματοποιήσουμε στο μέλλον, θα λέγεται Maldita.es και θα περιλαμβάνει μια μεγάλη γκάμα απο «καταραμένα» δημοσιογραφικά προιόντα.»
Υπήρξε κάποια αφορμή για τη συγκεκριμένη πλατφόρμα;
«Φτιάξαμε το λογαριασμό στο τουίτερ και αρχίσαμε να σκεφτόμαστε την ιδέα το Νοέμβρη του 2016 όταν βλέπαμε όλο αυτό που γινόταν με τις αμερικάνικες εκλογές. Καταλάβαμε πως υπήρχαν πολλές ψεύτικες ειδήσεις για τους πρόσφυγες στην Ευρώπη που πολλοί άνθρωποι τις πίστευαν για αληθινές.»
Στην Ισπανία ανακαλύψαμε οτι υπάρχουν πολλά σάιτς με ψεύτικες ειδήσεις που ισχυρίζονται πως είναι σατυρικά αλλά δεν είναι καθόλου αστεία. Το μόνο που κάνουν είναι να δημοσιεύουν ψεύτικες ειδήσεις που προσελκύουν αναγνώστες απο τους τίτλους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έτσι ώστε να κλικάρουν και οι σελίδες να πλουτίζουν μέσω των διαφημίσεων. Είμαστε εφτά δημοσιογράφοι που κάνουμε λίγο πολύ την ίδια δουλειά, επιβεβαιώνουμε τις ειδήσεις. Η μόνη διαφορά με μένα είναι οτι εγω εμφανίζομαι στην τηλεόραση, απλά γιατί είχα ήδη δουλέψει σε τηλεοπτικό σοου.»
Επιβεβαιώνετε τις αληθινές ειδήσεις, διαψεύδετε τις ψεύτικες Πόσο εφικτός στόχος είναι;
«Πολύ εφικτός. Το μόνο που κάνουμε είναι δημοσιογραφία. Ερευνούμε τα θέματα, κάνουμε τηλεφωνήματα, τσεκάρουμε τα γεγονότα,. Κάνουμε ο, τι ακριβώς οποιαδήποτε δημοσιογραφική  αποστολή: επιβεβαιώνουμε πληροφορίες.»
Αυτή έχετε στο μυαλό σας σαν αληθινή δημοσιογραφία;
«Ναι. Μπορεί να σκεφθείτε πως δεν είναι η πιο φανταχτερή δημοσιογραφία, προφανώς δεν είναι το Watergate, αλλά πιστεύω πως το Maldito Bulo  κάνει ένα έργο που πρέπει να γίνει,  πληροφορεί για τη σκόπιμη παραπληροφόρηση  που μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη στις μέρες μας.»
Το βραβείο σημαίνει κάτι ιδιαίτερο για εσάς;
«Μας επέλεξαν για τη δουλειά μας στο Maldita Hemeroteca όχι για το Maldito Bulo.Θα σήμαινε πολλά το βραβείο. Είναι τεράστια αναγνώριση για εμάς η υποψηφιότητα αν σκεφθεί κανείς οτι το Maldita Hemeroteca είναι ένα ανεξάρτητο σχέδιο που ο Χούλιο κι εγω ξεκινήσαμε στον ελεύθερο χρόνο μας  και μετά βγήκε στην τηλεόραση. Η χρήση του αρχείου στη δημοσιογραφία είναι κάτι κοινό, συνηθισμένο. Αυτό που καταφέραμε είναι να μετατρέψουμε κάτι που οι δημοσιογράφοι χρησιμοποιούν καθημερινά σε μια αναγνωρίσιμη πατέντα, έτσι ώστε όταν κάποιος αναφέρεται σε αρχείο σήμερα αναφέρεται σαν «καταραμένο αρχείο» στην Ισπανία. Φτιάξαμε μια αναγνωρίσιμη πατέντα απο το τίποτα, κάνοντας δημοσιογραφία.»
Στην ημερίδα για τα Fake News στο Ευρωκοινοβούλιο ο Curzio Malteze εξέφρασε το φόβο του για τις ψεύτικες ειδήσεις και τις ευρύτερες συνέπειες στην κοινωνία και στη δημοσιογραφία. Ειδικά για τη δημοσιογραφία ανέφερε πως την τελευταία δεκαετία με την άνοδο τη διαδικτυακής ενημέρωσης υποβαθμίζεται  η δουλειά του δημοσιογράφου.  Συμμερίζεστε τον ίδιο φόβο;
«Πιστεύω πως δεν θα έπρεπε να είμαστε τόσο αρνητικοί. Πρέπει να λύσουμε κάποια προβλήματα που προκάλεσε η τεχνολογία στο επάγγελμα μας, όπως το να θέλουμε να είμαστε οι πρώτοι που θα μεταδώσουμε την είδηση αγνοώντας αν είναι αληθινή ή όχι η υποβιβάζονταςτην ποιότητα. Συγχρόνως, όμως, πιστεύω  οτι οι νέες τεχνολογίες και η διαδικτυακή ενημέρωση έδωσαν στη δημοσιογραφία μεγάλο φάσμα επιλογών  στο να μεταδίδουμε ειδήσεις και μπορούμε να κερδίσουμε πολλά απο αυτό σε επίπεδο οικονομικό,αλλά επίσης σε επίπεδο ποιότητας και καινοτομίας.»
Παλιά η δημοσιογραφία λεγόταν λειτούργημα, σήμερα αποτελεί στόχο..
«Νομίζω είναι ζήτημα στάσης, όχι εποχής. Υπάρχει καλή και κακή δημοσιογραφία για μένα, όχι δημοσιογραφία του παρελθόντος και του παρόντος. Θεωρώ ότι είναι θέμα προσωπικής επιλογής. Καταλαβαίνω οτι ο κάθε δημοσιογράφος έχει περιορισμούς που έχουν να κάνουν με το μέσο που δουλεύει, το αφεντικό, τις συνθήκες εργασίας.. αλλά πάντα έχεις τη δυνατότητα να επιλέξεις και να αποφασίσεις αν κάνεις τη δουλειά σου με τον τρόπο που πιστεύεις οτι πρέπει να την κάνεις ή όχι.»
Δημοσιογραφία είναι να δημοσιεύεις αυτά που οι άλλοι δε θέλουν να δημοσιευθούν. Όλα τα άλλα είναι δημόσιες σχέσεις...»  είχε πει κάποτε ο Τζόρτζ Όργουελ...
« Είναι δύσκολο να δίνεις τον ίδιο ορισμό για τη δημοσιογραφία 50 χρόνια μετά. Τα πράγματα αλλάζουν αναπόφευκτα και όχι απαραίτητα για το χειρότερο.»
Να υποθέσουμε ότι έχετε αποκτήσει εχθρούς;
«Έχουμε κάποιους λογαριασμούς στο τουίτερ που μας επιτίθενται επειδή αποκαλύπτουμε θέματα που είναι καλά για το σκοπό τους ακόμα κι αν είναι ψεύτικα. Με το Damned Archive κάναμε κάποιους εχθρούς ανάμεσα στους πολιτικούς, αλλά το Damned fake λειτουργεί πολύ καλά σχεδόν για όλους.»
 Ο  Στέλιος Κούλογλου στην ομιλία του στην ημερίδα ανέφερε μεταξύ άλλων για τις ψεύτικες ειδήσεις πως «είναι ένα γεγονός που δεν αφορά μόνο την πληροφόρηση των πολιτών αλλά τη δημοκρατία», ότι «οι ψεύτικες ειδήσεις χρησιμοποιούνται απο την άκρα δεξιά» και πως  «το σημαντικό είναι η εκπαίδευση και εκεί πρέπει να πέσει το βάρος»...
«Θα συμφωνήσω με το πρώτο και το τρίτο. Το δεύτερο είναι αλήθεια αλλά θα πρέπει  να προσθέσουμε  ότι «οι ψεύτικες ειδήσεις χρησιμοποιούνται επίσης απο την άκρα και όχι τόσο άκρα αριστερά».
 «Δημοκρατία σημαίνει σωστά πληροφορημένοι ελεύθερα σκεπτόμενοι πολίτες.»
Σε ένα ψεύτικο κόσμο πως μπορούμε να αναζητάμε αληθινές ειδήσεις;
«Με το να είμαστε επαγγελματίες.»
Οι πληροφορίες που δεχόμαστε εστιάζουν στις προτιμήσεις μας, υποστήριξε, στην ημερίδα, ο καθηγητής του ΑΠΘ Ανδρέας  Βέγλης, φέρνοντας -δυστυχώς- στο μυαλό το μεγάλο Αδερφό. Είναι ένας σύγχρονος εφιάλτης και πως μπορούμε να απαλλαγούμε;
«Με την αλματώδη ανάπτυξη της  τεχνολογίας στις μέρες μας δημιουργήσαμε  ενα ανεξέλεγκτο διαδικτυακό κόσμο που τώρα μόνο καταλαβαίνουμε πως έχει κάποια προβλήματα που θα πρέπει να προσέξουμε. Χρειάζονται νόμοι,  έλεγχος εξουσίας και  κοινωνική ενημέρωση για να απαλλαγούμε, αλλά σ αυτά δεν είμαι ειδικός.»
Ποια είναι η μεγαλύτερη κρίση που βιώνουμε;
«Πιστεύω η μεταναστευτική κρίση, το πως η Ευρώπη ανταποκρίνεται σ αυτο και η άνοδος των πολιτικών ηθοποιών...»
Ποιος έχει τη δύναμη να αλλάξει τον κόσμο;
«Νομίζω κάθε ηθοποιός έχει κάποια δύναμη μέσα του, επίσης ο κόσμος έχει δύναμη. Το θέμα είναι πως χρησιμοποιείται αυτή η δύναμη ή αν χρησιμοποιείται καθόλου. Στην Ισπανία έχουμε δει αλλαγές στο πολιτικό μας τοπίο επειδή ο κόσμος βγήκε στους δρόμους να διαμαρτηρηθεί. Αυτή είναι μια δύναμη που χρησιμοποιήθηκε. Μπορεί όχι πια, αλλά αυτό είναι επίσης το λάθος του κόσμου.»
Πιστεύετε σε ένα άλλο, καλύτερο κόσμο;
«Πάντα. Το να πιστεύεις οτι τα πράγματα μπορούν να αλλάξουν είναι το κίνητρο να συνεχίζεις. Μια καλά πληροφορημένη κοινωνία με μια καλή ποιότητα δημοσιογραφίας ελπίζω οτι θα βοηθήσει»

Σχόλια